Congres Flexwonen Gelderland: 3 tips om te starten

Zo’n 10 procent van de Nederlandse bevolking is op zoek naar snel beschikbare en betaalbare woonruimte. Voor deze diverse groep spoedzoekers is er nog te weinig aandacht op de woningmarkt. De provincie Gelderland organiseerde daarom op donderdag 21 februari in Arnhem samen met het ministerie van BZK, het Expertisecentrum Flexwonen en Platform31 het tweede regionale congres Flexwonen. De provincie nam het stokje over van Zuid-Holland; daar startte afgelopen zomer de Flextafette.

Op de conferentie konden workshops gevolgd worden en er was aandacht voor diverse pilots. De kern van de dag: hoe ga je nu als gemeente, corporatie of marktpartij aan de slag met flexwonen? Een uitgebreid stappenplan om spoedzoekers in de regio te signaleren en hun woonbehoefte uit te rekenen, is te lezen in de handreiking ‘Aan de slag met flexwonen!’. Tijdens de conferentie kwamen drie duidelijke tips naar voren.

Tip 1: Breng de spoedzoeker en mogelijke oplossingen in kaart De dagvoorzitter opende met goed nieuws: veel gemeenten zijn al op de hoogte van de groeiende behoefte naar tijdelijke en flexibele woonruimte. Maar er is vaak geen zicht op de samenstelling van de verschillende groepen spoedzoekers en de omvang van deze groepen. Daarom is het voor iedere gemeente belangrijk om de spoedzoeker precies in kaart te brengen. Arjen Jongstra (bestuurder Aedes) beaamt dit: ‘Maak eerst inzichtelijk wat er speelt binnen de gemeente en kijk ook naar de oplossingen. Geef het dan een plek in de woonvisie, zodat een corporatie ermee aan de slag kan.’

Arjan Westerneng (beleidsregisseur wonen bij gemeente Ede) paste deze tip al toe in de praktijk: ‘Wij zagen dat de groep studenten in de regio groeide. Daarom hebben wij samen met de gemeente Wageningen onderzoek gedaan naar studentenhuisvesting. Ook werken we aan een locatieonderzoek voor sociale en flexibele woningbouw.’

Bij het toewijzen van woonruimte aan spoedzoekers is het ook belangrijk om te zorgen voor een goede mix. Spoedzoekers wonen vaak dicht op elkaar, bijvoorbeeld in aangrenzende units of in hetzelfde pand. Maar de ene spoedzoeker is de andere niet. Zorg daarom altijd voor voldoende beheer en begeleiding en voor een goede mix van bewoners.

Tip 2: Vind kansen én elkaar Zoek elkaar op en word bondgenoten. Een gezonde samenwerking tussen marktpartij of corporatie en de gemeente is cruciaal voor een succesvol project. Houd hierbij de lijnen zo kort mogelijk en overleg regelmatig. ‘Zorg dat alle partijen goed met elkaar overweg kunnen. Ga vóór het project een biertje drinken, niet erna’, aldus Cora. Zij is directeur en oprichter van Welkom, een integraal concept waar wonen, werken, leren en vitaliteit elkaar vinden. In Veenendaal staat de eerste vestiging: 0318, een pand dat is getransformeerd tot 81 zelfstandige appartementen en studio’s.

Welkom 0318 is een voorbeeld van zo’n gezonde samenwerking. Cora heeft dit project opgezet voor spoedzoekers die een extra hulpvraag hebben: ‘Ik doe dit echt om mensen te helpen.’ In het pand zijn ook vrijwilligersorganisaties, schuldhulpverlening, coördinatoren en een zorgpartij aanwezig. Het concept is een succes. Martijn Beek (wethouder in Veenendaal) is blij met de samenwerking tussen de gemeente en Welkom: ‘Door haar ervaring met spoedzoekers op de woningmarkt ziet Cora kansen om iets op te starten. Wij helpen door te kijken naar wat er wél kan en we blijven continu in gesprek.’

Cora vindt dat je als woningaanbieder ook naar spoedzoekers flexibel moet kunnen zijn en dat vraagt om maatwerk: ‘Kijk ook hoe je kunt omgaan met iemand die financiële problemen heeft. Dat vraag om de nodige flexibiliteit.’ Op de conferentie was ook een spoedzoeker aanwezig die maandenlang niet aan woonruimte kon komen: ‘Drie verzoeken om een urgentieverklaring voor een sociale huurwoning werden afgewezen. Ik heb toen maanden in mijn Suzuki Swift geslapen. Ik zag eigenlijk geen uitweg meer en had geen vertrouwen meer in de overheid.’ De spoedzoeker heeft nu een woonplek gekregen bij Welkom 0318, waar hij erg dankbaar voor is.

Marja Appelman is directeur Woningmarkt bij het ministerie van BZK en stimuleerde vooral ook de samenwerking tussen partijen om meer flexprojecten van de grond te krijgen: ‘Mensen moeten goed op het netvlies krijgen dat er een relatief grote groep spoedzoekers is en dat er ook een intrinsieke behoefte is aan flexibiliteit. Als dat inzicht er is, ontstaan er nieuwe initiatieven.’

Tip 3: Zoek samen naar oplossingen Met het programma flexwonen draagt het ministerie van BZK al op verschillende manieren bij aan een klimaat dat partijen stimuleert om met flexwonen aan de slag te gaan. Zo kunnen partijen nu bijvoorbeeld gemakkelijker tijdelijk afwijken van bestemmingsplannen en zijn er diverse vormen van tijdelijke huurcontracten beschikbaar. Marja Appelman erkent dat er mogelijk nog ruimte is voor verbeteringen en roept de zaal op om contact op te nemen met het ministerie: ‘Zien jullie belemmeringen? Geef het door via [email protected] en dan kijken wij ernaar.’

Vorig jaar organiseerde het ministerie een challenge om de huisvesting van spoedzoekers via het flexwonen aan te jagen. De startup Woodyshousing won en werkt nu samen met het ministerie aan een online marktplaats voor spoedzoeker en aanbieder. Theo Bouwman van Woodyshousing: ‘We zagen dat er een missing link is tussen enerzijds veel vraag naar flexibele woonruimte en anderzijds weinig aanbod. We maken nu een platform dat vraag en aanbod bij elkaar brengt. Voor spoedzoekers zelf, maar ook voor beschikbare locaties, aanbieders van woonruimte en andere partijen.’ Woodyshousing zoekt nog vooruitstrevende gemeenten en dito corporaties om drie pilots mee te starten. Op de website www.spoedzoekers.nl vindt u meer informatie.

Overdracht Toolbox Ter afsluiting van de conferentie droeg Josan Meijers (gedeputeerde Wonen, provincie Gelderland) de Flextafette gereedschapskist over aan Wietse Douwes, beleidsadviseur wonen en stedelijk gebied bij provincie Overijssel. De volgende conferentie Flexwonen zal hier plaatsvinden. De exacte locatie en datum volgen nog. De provincie gaat eerst onderzoek doen naar de omvang van arbeidsmigranten in de regio.

Aan de slag met flexwonen Frank Wassenberg, senior projectleider bij Platform31, roept iedereen op om met bovenstaande tips aan de slag te gaan: ‘Er is veel ervaring opgedaan tijdens het Flextafette-traject. We hebben veel van de pilots geleerd en weten nu wat we met flexwonen kunnen doen. Pak onze handreiking ‘Aan de slag met flexwonen!’, zoek elkaar op en ga het gewoon doen!’

In de handreiking staan de resultaten van een vijftal pilots die in verschillende gemeenten en regio’s zijn uitgevoerd. Ook biedt het document handvatten om spoedzoekers binnen een gemeente te signaleren, hun woonbehoefte uit te rekenen en met de uitkomsten aan de slag te gaan.

Voor vragen over flexwonen kunt u contact opnemen met het Expertisecentrum Flexwonen of Platform31.